Dokunulmazlık Hakkı Nasıl Alınır ?

Cicek

New member
Dokunulmazlık Hakkı Nedir?

Dokunulmazlık, belirli kişilerin, görevleri süresince veya belirli bir konumda bulundukları süre boyunca, hukuki sorumluluklardan korunmalarını sağlayan bir haktır. Dokunulmazlık hakkı, genellikle devletin yüksek düzeydeki yetkilileri veya seçilmiş temsilcileri için geçerlidir. En yaygın örnekleri arasında milletvekilleri, bakanlar, devlet başkanları ve diğer üst düzey kamu görevlileri yer alır. Bu hak, onların görevlerini yerine getirirken dışarıdan gelebilecek baskı ve engellemelerden korunmalarını amaçlar.

Dokunulmazlık Hakkının Temel Amacı

Dokunulmazlık hakkı, temelde devletin işleyişinin kesintiye uğramaması amacıyla geliştirilmiş bir güvencedir. Seçilen temsilcilerin, özellikle de yasama yetkisini elinde bulunduran milletvekillerinin, toplumun yararına kararlar alabilmesi için baskılardan uzak bir şekilde görevlerini yerine getirmeleri gerekmektedir. Bu nedenle, dokunulmazlık; kişisel hakları korumaktan çok, kamu yararını ön planda tutar.

Dokunulmazlık Hakkı Kimlere Verilir?

Dokunulmazlık, genellikle yasama organındaki üyeler için geçerlidir. Türkiye'deki örneğe bakıldığında, Anayasaya göre milletvekilleri, görevde bulundukları süre boyunca dokunulmazlık hakkına sahiptir. Yani, bir milletvekili, görevini icra ederken, hakkında suçlamalar olsa bile, sadece belli koşullar altında yargılanabilir veya tutuklanabilir.

Dokunulmazlık hakkı, devlet başkanları, bakanlar veya belirli diğer üst düzey kamu görevlileri için de uygulanabilir. Ancak her ülkenin anayasasında ve yasalarında dokunulmazlık hakları ve bunun kapsamı farklılıklar gösterebilir.

Dokunulmazlık Hakkı Nasıl Alınır?

Dokunulmazlık hakkının elde edilmesi, genellikle bir seçilme süreciyle mümkündür. Türkiye örneğinden devam edecek olursak, milletvekilliği seçimi ile dokunulmazlık hakkı kazanılır. Milletvekilleri, halk tarafından seçildiklerinde, görevde bulundukları süre boyunca bu hakka sahip olurlar.

Ancak bir milletvekilinin dokunulmazlığı, otomatik olarak her türlü suçtan muafiyet anlamına gelmez. Dokunulmazlık, yalnızca milletvekilinin görevini yerine getirirken veya yasama sürecinde yapacağı eylemler için geçerlidir. Bunun dışında, örneğin seçim öncesinde işlediği suçlarla ilgili dokunulmazlık hakkı geçerli değildir.

Dokunulmazlık Hakkı Hangi Durumlarda Kaldırılabilir?

Dokunulmazlık hakkı, bazı koşullar altında kaldırılabilir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'na göre, bir milletvekili hakkında dokunulmazlık kaldırılmadan önce, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından bir oylama yapılması gerekir. Eğer milletvekili hakkında bir suçlama varsa ve bu suçlama, meclisin onayını alırsa, o zaman o milletvekilinin dokunulmazlığı kaldırılabilir. Bunun dışında, dokunulmazlık, yargılamanın başlatılabilmesi için kaldırılabilir.

Dokunulmazlık, özellikle kişisel suçlar, görev suçu veya yasama faaliyetleriyle ilgili olmayan suçlar için geçerli değildir. Ancak milletvekillerinin dokunulmazlıkları, anayasa gereği, yalnızca yasama göreviyle ilgili işler için güvence altına alınır.

Dokunulmazlık Hakkı Nerelerde Geçerli Olur?

Dokunulmazlık, genellikle sadece yasama süreci veya görevde olunan dönemde geçerlidir. Türkiye’de milletvekilleri hakkında dokunulmazlık, yasama dönemi boyunca, yani seçimle göreve geldikleri andan itibaren geçerli olur. Ancak, görev sona erdiğinde veya milletvekili görevini devrettiğinde, bu hak ortadan kalkar.

Milletvekillerinin yargılanması, Türkiye’de ancak TBMM'nin onayı ile mümkündür. Bu durumda, milletvekilinin dokunulmazlığının kaldırılmasına dair bir öneri, TBMM’de oylamaya sunulur. Eğer TBMM’nin çoğunluğu bu öneriyi kabul ederse, milletvekili yargılanabilir.

Dokunulmazlık Hakkı Hangi Suçlar İçin Geçerlidir?

Dokunulmazlık, her tür suç için geçerli değildir. Özellikle kişisel suçlar, dokunulmazlık kapsamına girmez. Milletvekillerinin görevlerini yerine getirirken işledikleri suçlar, ya da yasama faaliyetleri sırasında gerçekleştirdikleri eylemler dokunulmazlık kapsamında olabilir. Ancak, seçim öncesinde veya yasama dışındaki bir dönemde işlenen suçlar, dokunulmazlık kapsamına girmez.

Bir milletvekili, kişisel bir suç işlediği takdirde, bu suç için dokunulmazlık hakkından yararlanamaz. Örneğin, hırsızlık, dolandırıcılık gibi kişisel suçlar, dokunulmazlık kapsamına girmez. Yine, bazı ağır suçlar, örneğin terör suçu, millete karşı işlenen suçlar gibi durumlarda da dokunulmazlık uygulanmaz.

Dokunulmazlık ile İlgili Hukuki Tartışmalar

Dokunulmazlık hakkı, bazı durumlarda hukuki tartışmalara yol açabilir. Özellikle, milletvekillerinin görev dışı işledikleri suçlar, toplumda tepkiye yol açabilir. Bu tür durumlarda, dokunulmazlık hakkının kötüye kullanılması ihtimali göz önüne alınarak, anayasal düzenlemeler yapılır. Dokunulmazlık hakkı, bazı durumlarda, görev yapan kişilerin hukuk önünde hesap vermelerini engelleyen bir engel gibi algılanabilir.

Özellikle, bir milletvekilinin dokunulmazlık hakkını kötüye kullanarak suçlardan kaçması durumu, demokrasinin işleyişine zarar verebilir. Bu yüzden, her ülkede dokunulmazlık uygulamaları dikkatlice denetlenmeli ve sadece yasama işlevine zarar verecek durumlar için geçerli olmalıdır.

Dokunulmazlık Hakkı ve Kamuoyu

Dokunulmazlık hakkı, halkın gözünde genellikle ayrı bir konu olarak tartışılmaktadır. Birçok kişi, milletvekillerinin dokunulmazlık hakkını, adaletin sağlanmasının önünde bir engel olarak görebilir. Özellikle, yüksek profilli suçlar işlendiğinde, halk, bu kişilerin yargılanıp yargılanamayacağını sorgular. Bu da, dokunulmazlık ile ilgili kamuoyunda tartışmalara yol açabilir.

Dokunulmazlık hakkı, yasa koyucular tarafından, yargı bağımsızlığını koruma ve yasama faaliyetlerini engellememe amacıyla getirilmiş bir hak olmasına karşın, toplumda adaletin tam olarak sağlanmadığı yönünde endişelere yol açabilir. Bu nedenle, dokunulmazlık haklarının sınırlarının ne kadar genişletileceği ve hangi koşullarda kaldırılacağı sürekli olarak hukuki ve toplumsal bir tartışma konusu olmuştur.

Sonuç

Dokunulmazlık, demokratik ülkelerde seçilmiş temsilcilerin ve kamu görevlilerinin, görevlerini yerine getirirken dışarıdan gelen baskılardan korunmalarını sağlayan önemli bir haktır. Ancak bu hakkın kullanımı, dikkatlice denetlenmeli ve belirli sınırlar içinde olmalıdır. Türkiye gibi ülkelerde, dokunulmazlık, sadece yasama süreciyle ilgili suçlardan korunmayı amaçlamakta olup, kişisel suçlar ve bazı ağır suçlar için geçerli değildir. Hem yasal çerçeveler hem de toplumun adalet beklentileri göz önüne alındığında, dokunulmazlık hakkının nasıl uygulanacağı ve hangi durumlarda kaldırılacağı her zaman tartışılabilir bir konu olmuştur.